حذف دلار از بورس چین

چین از این پس در معاملات بورس خود به جای دلار، رسما یوان چین را معامله خواهد کرد و این اقدامی در جهت شکستن ارزش و آقایی دلار در جهان است.

به نقل از اسپوتنیک، وانگ ژنیینگ، مدیرعامل بورس شانگهای، می‌گوید:

پس از پایان یافتن بحران کرونا، امپراطوری دلار بر بازار جهانی، به خاطر سیاست پایین نگه داشتن نرخ بهره از سوی بانک مرکزی آمریکا، مشکلات زیادی را برای بسیاری از کشورها ایجاد خواهد کرد.

وی هشدار داد: پس از اتمام پاندمی کرونا، جهان به یک ارز جدید برای مبادلات خود، نیاز دارد.

در قالب اجرای برخی سیاست‌های محرک اقتصادی برای مقابله با تبعات شیوع ویروس کرونا، کشورهای توسعه یافته،  به عنوان بخشی از تلاش خود به سمت پایین آوردن نرخ بهره، روی آوردند و این در حالی است که پیش از بحران کرونا هم نرخ بهره‌ها پایین بود.

به همین دلیل، بسیاری از کشورهای اروپایی و ژاپن، وارد نرخ بهره منفی شدند.  در عین حال بانک مرکزی فدرال آمریکا هم نرخ بهره دلار را به صفر تا 0.25 درصد کاهش داد.

از طرف دیگر کنگره آمریکا هم، مجوز اجرای برخی سیاست‌های انبساطی را با هدف کمک به رشد اقتصادی این کشور، تصویب کرد.

این اقدامات به کاهش ارزش دلار، منجر خواهد شد و باعث می‌شود شرکای تجاری آمریکا، بر صادرات به این کشور با مشکل مواجه شوند.

در عین حال آمریکا، می‌تواند رقابت پذیری تولیدات خود را با پایین آوردن ارزش دلار، افزایش دهد.

استفاده از کالاهای داخلی امروز مقرون به صرفه تر است ، نمونه کالای وارداتی جعبه توکلی را اینجا ببینید.

با توجه به آنکه، بنا به گزارش مؤسسه سوئیفت، دلار در حال حاضر ارز قالب بین‌المللی است و 40 دصد معاملات در سطح بین‌المللی با استفاده از این ارز انجام می‌شود و 60 درصد ذخایر ارز خارجی کشورها دلار است، اجرای سیاست‌های پولی از سوی بانک مرکزی فدرال آمریکا، تاثیرات قابل توجهی بر ثبات اقتصادی دیگر کشورهای جهان، می‌گذارد.

از طرف دیگر، آمریکا در حال استفاده ابزاری از دلار برای اعمال فشار سیاسی بر دیگر کشورهاست. تحریم‌های علیه ایران و ممنوع کردن استفاده از دلار در مبادلات نفتی این کشور، نمونه بارز این رویکرد آمریکایی‌هاست.

یا به عنوان مثال شرکای تجاری کره شمالی نمی‌توانند در ازای واردات فلزات و محصولات معدنی، از این کشور به مقامات پیونگ یانگ، دلار بدهند. چرا که آمریکا تهدید کرده که دسترسی آنها را به نظام پرداخت بین‌المللی سویفت، قطع خواهد کرد. و البته تهدید مشابهی را علیه همکاری با ایران، ابراز کرده است.

در عین حال، آمریکا، در صورت بروز اختلافات سیاسی با هر کشوری به سادگی، دارایی‌های دلاری آن را مسدود می‌کند.

بنا به گفته ژنیینگ، ‌دلار به عنوان سلاحی برای آمریکا در اعمال فشار به دیگر کشورها و همچنین منبع بی‌ثباتی برای آن دسته از کشورهایی که از این ارز در حساب ذخیره ارزی استفاده می‌کنند، نمی‌تواند دیگر به عنوان ارز استاندارد بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرد.

وی تاکید کرد که طلا، هم ابزار ایده‌الی برای مبادلات بین‌آلمللی نیست چرا که از نظر کمیت، محدود است و نمی‌تواند نیازهای روزافزون در سطح مبادلات بین‌المللی را،  تامین کند. به خاطر همین، جهان به یک ارز مرجع، مستقل از کشورها برای انجام مبادلات خود، نیاز دارد.

این نخستین بار نیست که موضوع ایجاد یک ارز جهانی، مطرح می‌شود چرا که چین، این ایده را در طول بحران اقتصادی سال 2008-2009 جهان نیز، مطرح کرده بود.

ژو شیائوچوآن، رئیس وقت بانک مرکزی چین، پیشنهاد کرده بود که از طریق صندوق حق برداشت ویژه (SDR) صندوق بین‌المللی پول، شرایطی برای اصلاح نظام تجارت بین‌الملل فراهم شود.

چین دلار را از معاملات بورس کالای خود حذف و یوان را جایگزین آن کرده است. این اقدام توسط چین در حالی اتخاذ می‌شود که اوایل سال میلادی گذشته، صحبت از حذف دلار در مبادلات بین‌المللی روسیه و چین مطرح شده بود. پیش از آن نیز، رویه دونالد ترامپ در جنگ تجاری و اقتصادی با کشورهای اروپایی، آمریکایی و‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ آسیایی، برخی کشورهای دیگر از جمله ترکیه و ایران را نیز بر آن داشت تا به سمت حذف دلار از مبادلات خود گام بردارند. تحقق عملی حذف دلار توسط چین به عنوان یکی از بازیگران بزرگ اقتصاد جهانی، پیامدهای اقتصادی- سیاسی گسترده‌ای به همراه خواهد داشت. به ویژه شرایط کنونی بازار جهانی نفت، حساسیت این اقدام چین را تشدید می‌کند.

از دهه 1940 میلادی و به‌خصوص در زمان بازسازی اروپای پس از جنگ دوم جهانی در قالب طرح مارشال، دلار به ارز مسلط بین‌المللی تبدیل شد. تعیین رابطه ثابتی بین دلار و طلا، ویژگی اصلی این سیستم ارزی بین‌المللی (سیستم برتن‌وودز) بود که در اوایل دهه 1970 میلادی توسط نیکسون، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، پایان آن اعلام شد. با این وجود، سلطه دلار به مثابه ارز مسلط بین‌المللی از بین نرفت و حتی معرفی ارز واحد اتحادیه اروپا، یعنی یورو، نیز جایگاه آن را متزلزل نکرد. اما چند تحول داخلی در آمریکا و سطح بین‌المللی، جایگاه مسلط دلار را به تدریج تهدید می‌کند؛ که از جمله آن‌ها می‌توان به معرفی و تقویت تدریجی ارز دیجیتال از جمله بیت‌کوین، اوردوز پولی دولت بوش برای خروج از رکود ناشی از حمله تروریستی 11 سپتامبر 2001، کمک‌های مالی هنگفت دولت آمریکا برای کمک به اقتصاد این کشور در بحران مالی 2007 و رویکرد تهاجمی دونالد ترامپ از سال 2016 اشاره کرد.

از میان عوامل بالا، نقش رویکرد ترامپ به اقتصاد و تجارت بین‌الملل، اثر بیشتری به جای گذاشته است. راهبرد «اول آمریکا» دونالد ترامپ در تقابل با راهبرد بلندمدت «ساخت چین 2025» موجب شد تا جنگ تجاری شدیدی بین این دو کشور شروع شود. البته همزمان با این جنگ، ترامپ به اتحادیه اروپا و کشورهای همسایه و هم‌پیمان خود در آمریکای شمالی نیز اعلان جنگ تجاری داد. رویکرد ترامپ به نقض برجام و اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه کشورهای مختلف از جمله ایران نیز از دیگر ابعاد این رویکرد تهاجمی در پیشبرد استراتژی «اول آمریکا» بود. اما جهان تقابل منافع و تقابل راهبردها، جهان کنش- واکنش است و جنگ‌های اقتصادی- تجاری که قلمروی آن‌ها تا تعاملات سیاسی نیز گسترده می‌شود، یک شطرنج در جریان است. در این سوی شطرنج، کشورهای تحت تحریم و جنگ تجاری، به فکر جایگزینی دلار در مبادلات خود افتادند؛ توافق‌های پولی دو یا چندجانبه، استفاده از سیستم‌های مبادلات بین‌کشوری غیردلاری و تهاتر از جمله این ابتکارعمل‌ها بود. برای نمونه، در سال گذشته روسیه اعلام کرد که برای جلوگیری از سلطه دلار، اوراق قرضه مبتنی بر یوان منتشر خواهد کرد. هرچند که هنوز این تصمیم به صورت عملی تحقق نیافته است اما تصمیم جدید چین به حذف دلار از بورس کالای خود، پیامدهای اقتصادی و تجاری گسترده‌ای به دنبال خواهد داشت.

سهم چشمگیر چین در تأمین مالی کالایی کشورهای اروپایی، آمریکای لاتین و حتی آفریقایی بدین معناست که تقاضای جهانی برای دلار رو به کاهش خواهد گذاشت. افت تقاضای جهانی برای دلار، به معنای تضعیف ارزش این ارز و تزلزل بیشتر جایگاه آن به مثابه ارز مسلط بین‌المللی خواهد بود. هرچند که چین، یک طرف ماجراست اما با جدیت برایراهبرد «ساخت چین 2025» تلاش می‌کند و تحولات اقتصاد سیاسی بین‌الملل به دیدگاه فرید زکریا در کتاب بازی بزرگان نزدیک می‌شود که قدرت آمریکا را رو به افول ارزیابی کرده است. بحران همه‌گیری جهانی کرونا، شرایط را پیچیده‌تر می‌کند زیرا در مقایسه با مسئله تضعیف ارزش دلار، چالش خروج از رکود کرونایی، اهمیت و اولویت بالاتری دارد. اما در چنین شرایطی، آسانترین راه جبران این رویکرد چین، روشی برای افزایش تقاضای دلار از جمله بازی با نرخ بهره در آمریکا برای جذب سرمایه خارجی می‌تواند باشد که باید بر اساس اثرپذیری منفی مخارج سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی و حساسیت مالیات‌دهندگان به عدم تعمیق رکود، با احتیاط انجام پذیرد. اگرچه فدرال رزرو به عنوان مسئول سیاست پولی در آمریکا، از استقلال بالایی برخوردار است و این‌طور می‌نماید که ترامپ،‌ واکنش‌های مبتنی بر تهدید به اعمال محدودیت گمرکی را بیشتر می‌پسندد. ترامپ در تهدید عربستان برای توافق با روسیه به کاهش تولید نفت نیز از این حربه استفاده کرد. افزون بر این، گزینه‌های دیگری مانند تحقق عملی به تهدید خروج شرکت‌های بزرگ از چین به خاطر پنهان‌کاری این کشور درباره کرونا نیز روی میز هستند؛ اما در مجموع میزان جدیت چین در حذف معاملات دلاری خود می‌تواند سرنوشت آینده بازیگری دلار در تجارت بین‌الملل را تعیین کند.

منبع : فارس نیوز

منبع : شورای راهبردی روابط خارجی